Peyzaj Tasarımı Kapsamında Felsefik Konseptler Oluşturma:
Felsefik konseptler projenin altında yatan özü ifade ederler. Bu ifadeyi açığa çıkarmak için tasarımcı tasarlanmış çevreye anlam verme girişiminde bulunacaktır. Bu safhaya "anlam arayışı" deriz.
Anlam arayışı: Bir peyzaj bir hikaye anlatmak ya da derin anlamlara sahip olmak zorunda mıdır? Bu sorunun cevabı evet ise bir tasarımcı bir peyzaja nasıl derin ilgi ekler ve kullanıcı için özgün unutulmaz deneyimler sunar? Bu sorular anlam arayışı içerisindeki tasarımcının sürekli aklında dolanan sorulardır. Tasarımlara anlam ararken şu düşüncelerin üzerinde kafa yorulmalıdır ;
* Temalar: Anlama giden en kolay yol uygun bir tema bulmaktır. Tema birleştirici bir özelliğe sahip olmalıdır. Örneğin "suyun korunması" kurak bir çevrede ağır basan bir tema olabilir.
* Semboller: Birlik, beraberlik, düzen açısından bir şeyi temsil eden form ve objelerdir. Örneğin budanmış çalıların uzak tepeleri temsil etmesi ya da devasa ağaçların heykelleştirilmesi gibi.
* Metaforlar: Objeler ya da düşünceler karşılaştırmayı önermek için kendilerine benzemeyen objeler ya da düşüncelerle adlandırılırlar. Örneğin dalgalı desendeki beyaz çakıl taşları akarsudaki su metaforuna hizmet eder.
* Alegoriler: Düşünceleri sembolize eden dramatik ya da görsel amaçlardır. Örneğin bir barış bahçesi barışçıl bir varoluş için zorunlu bir dizi ahlak hikayeleri anlatan çatışmanın rahatsız edici imajlarına sahip olabilir.
Potteiger ve Purinton (1998) peyzaj hikayeleri yaratmak için çeşitli teknikler belirlemiştir. Bunlar;
* Mekanı adlandırmak bir kimlik yaratır ve bununla birlikte bu adla bir mesaj verilmiş olur.
* Ardışık elementler, mekanlar, açıklıklar ve kapalılıklar bir hikaye anlatır.
* Açık ve gizemli elementler keşif ve merakla bekleme duygusu yaratır.
* Toplanmaya teşvik eden mekanlar alan ve kullanıcılar arasında bir diyaloğu kurgular.
* Hikayeler peyzaj kumaşı içerisine gömülebilir. Örneğin taşa kazılı mesajlar gibi.
Bu kısımda bir örnek vermek gerekirse San Francisco Embarca Dero Plaza'daki Halprin Çeşmeleri "Kaliforniya çarpıklık demeti" ve kırık dörtgen formlarını içermektedir. Yıkılmış bir kentsel fabrika mekanını ve kaosu sembolize eden bu ürün kentin bir fay hattı üzerinde olduğunu ve bir dizi deprem sonucunda ne hale gelebileceğini hatırlatma içindir. Sembolik formlar alana eşsiz bir uzam oluşturmakta ve ayrıca her kullanıcıda belirgin biçimde farklı algılarla bir mistizm duygusu uyandırmaktadır. Geleneksel japon bahçeleri zengin sembolizmleriyle farklı anlamlandırmalara açık bahçelerdir. Kumdaki kayalar bir gözlemciye okyanustaki gemileri çağrıştırabilirken insanlar bir buluttan diğerine dalgalanmaktadır. Genelde batı bahçe tasarımları felsefi derinlik ya da yoğun sembolizm taşımazlar, aslına bakılırsa bu bahçelerin felsefi derinlik ya da sembolizme ihtiyacı da yoktur. Burada, tasarımcılar eğer mekanın ruhu ya da mekana anlam yüklemek için derinlemesine sorgulamalar yaparsa, bu gibi konseptler için pek çok fırsat vardır.
Peki ne gibi görüntüleri müşteriler ve ya tasarımcılar projelendirmek istemektedir? Mekansal görüntüler ve sembolizm örnek olarak şunlarla ilişkilendirilebilir;
* Güç ve başarı olgusunun simgeleştirildiği alanların projeleri.
* Teknolojinin öneminin sergilendiği mekanlar.
* Tarihi değerlerin önemini hatırlatan alanlar.
* Doğal ekosistemlerin korunmasını amaçlayan alanlar.
* Kullanıcıyı şaşırtarak rahatız edecek, şoka uğratacak ve kafasını karıştıracak provokatif mekanlar.
* Sakinlik ve dinlencenin ön plana çıktığı durağan alanlar.
* Eğlenceli alanlar diyebiliriz.
Birincil olarak tasarımcı felsefik konseptleri alana ve ya müşteriye beğenisiyle örtüşecek şekilde tanımlamalı ve bundan sonraki aşamada ise bu felsefik ve soyut haldeki konseptleri somutlaştıracak olan fiziksel formlara dönüştürmeye çalışmalıdır. Bunu yapabilmek için uygun bir ruh olmalıdır. Uygun bir ruh felsefik konseptte;
* Ciddiyet/ hafiflik
* Aktiflik/ pasiflik
* Sürpriz olan/ aşina olan
* İçe dönüklük/ dışa açıklık
* İtaatkar/ karşı çıkan
* İlham verici/ sakinleştirici
* Etkileşimde olan/ tek başına olan
gibi konuların sorgulanmasıyla ortaya çıkar.
Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere.