(Cupressocyparis leylandii)
Leylandi'nin tarihine baktığımızda; 1888 yılında Christopher Leyland tarafından satın alınıp yeğenine devredilen bahçede bulunan Moneterey selvisi ve Nootka selvisinin doğal yollarla tozlaşması sonucu melez selvi elde edilmiştir, leyland ismi ise: bu çaprazlamanın doğal yollarla oluştuğu bahçeyi ilk satın alan Christopher Leyland ‘ın soy isminden gelmektedir. Cins ve Türünün ifade edilirken ×Cupressocyparis Dallim ‘x’ işareti melez olduğunu gösterir. Ana-vatanı İngilteredir.
Leylandi'nin büyük ve yaprak dökmeyen bir ağaç olması, büyüme hızının iyi olması (Yıllık 1 m’ ye kadar boylanması söz konusu) boyunun 20 ile 25 metreye kadar ulaşması çapının 7 metreye kadar ulaşabilir olması, gibi etmenler leylandi'nin sıkça tercih edilen bir tür olmasını etkilemektedir. Budamaya oldukça elverişli olduğundan dolayı park ve bahçelerde budanıp, çit bitkisi olarak kullanılmasıyla ünlüdür. İlk üretildiğinde sadece Noel ağacı olarak kullanılmaktadır fakat sonrasında birçok farklı fonksiyonda kullanımı söz konusu olmuştur. Sıkça perdeleme ve çit bitkisi olarak kullanılmasının sebebini ise hızlı büyüme özelliği göstermesi ve hoş bir kokusunun olması dır.
Leylandi melez servisi de denilmektedir. Cupressaceae familyasına ait açık tohumlu (Gymnospermae) bir türdür. Yaprakları mat, pulumsu dokuda ve koyu yeşil renktedir. Yaprak dizilişi Karşılıklı (Opposit) olup birbiri üzerine sıkıca kapanmış şekildedir. Ayrıca bazı durumlarda sürgün ucundaki yaprak renklerinin sarı veya beyaz renkte olanları da mevcuttur. Sürgünleri yuvarlak, yassı şekilde olup kırmızı-kahve tonlarında renk aralığına sahiptir. Gövde rengine ve dokusuna baktığımızda gri renkte olup, genç yaşta çatlaksızdır, yaşının ilerlemesi ile gövdede çatlaklar görülmeye başlamaktadır. Kozalakları 8 pullu, 12-20 mm çapında olup ilk halleri bej renkte olgunlaşmaya başladıkça kahverengine dönüşürler.
Erkek çiçekleri kısa sürgün uçlarında bulunurlar ve 4-6 mm boyunda olup, siyahımsı kırmızımsı renktedirler. Dişi çiçekleri ise 1-1.5 mm çapında olup, erkek çiçekler gibi kısa sürgün uçlarında bulunurlar grimsi mavi-bej renkte olurlar. Mart- nisan aylarında çiçeklenirler. Bir ay çiçekli kalma süresi vardır. Çiçek rengi sarı turuncudur. Kozalaklarında her bir pulun altında 5 tohum mevcuttur bu tohumlar reçinelidir.
Piramit formuna sahiptir. Donlara dayanıklıdır ancak ekstrem donlarda zarar görebilirler. Örneğin: -20 dereceye kadar dayanıklıdır -20 dereceyi aşan durumlarda zarar görmesi olasıdır. İyi drene edilmiş, besin değer yüksek hafif ıslak, asidik veya kireçli topraklarda yetişir. Ancak az tuzlu topraklara uyum sağlayıp, hava kirliğinin olduğu ve tuz serpintilerinin olduğu durumlara da dayanıklıdır. Tam güneş aldığında verim alınması üst düzeyde iken yarı gölge ortamlara da dayanıklıdır. Nemli ortamlarda oldukça hızlı gelişim gösterir, sulama yapıldığında cevap vermesi oldukça hızlıdır. Yazın iki üç günde bir kışın ise haftada bir sulanması yeterli olacaktır. Kuraklığa dayanımı da oldukça yüksektir. Yani su sıkıntısı olan bölgelerde de sıkça tercih edilmektedir. Tohum ve çelikle üretimi yapılmaktadır. Ancak leylandinin tohumla üretim seçeneği üreticiler tarafından çok tercih edilmemektedir. Bunun sebebi çaprazlama sonucu oluşan leylandinin tohumlarından üretilen bitkilerin Cupressocyparis Leylandii özellikleri aynı olmayan bitkiler üretilmesi muhtemeldir. Bu nedenle çelikle üretim seçeneği sıkça kullanılmaktadır. Çelikle üretiminin yanı sıra kalem olarak adlandırılan 15 cm uzunluğundaki anaç bitkilerden kesilen dallarının kum ve torf karışımı toprağa dikilip nemli veya sera ortamında yetiştirilmesinden de üretimi sıkça yapılmaktadır. Çelik alınırken de alınan çeliğin ara çelik veya uç çelik olup olmamasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Bunun sebebi ara çelikten alınan leylandilerin büyüdüklerinde formlarının bozuk olabilmesi durumundan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle dolayı çelik alınırken uç çelik alınmasına özen gösterilir.
Üretim yapıldıktan dört yıl sonra pazarlama aşamasına rahatlıkla gelmektedirler.
Leylandinin en çok bilinen zararlısı yaprak kurdu olup, bitkide görülen enfeksiyonu ise mantardır. Ayrıca gelişim zamanında sürgünlerinin zarar görmesi büyüdüğü zaman, düzgün yapısında değişikliklere neden olabilir. Onun için üretim yapılırken sürgünlere dikkat edilmesi gerekmektedir. Yağmur yağdığı zaman veya dalları kesildiği, budandığı zaman ferahlatıcı bir koku yayarlar. Leylandi budaması bahar, yaz ve sonbahar olmak üzere yılda 3 veya 4 er kez yapılabilir. Budandıkça çatalları artıp boyunda uzamalar görülür. Çok derin yapılan budamalar sakıncalı olarak görülmektedir. Leylandi Ankara’da iklimin ve coğrafi yapının elverişli olduğu birçok alanda kullanılmaktadır. Özellikle herdemyeşil olması ve budamaya dayanıklı olması tercih edilmesindeki ana etmenler arasında sayılabilir. Leylandi fiyatı; leylandinin üretim şekline, boyuna, çapına, ne için kullanılacağına göre değişiklik göstermektedir. Örneğin 80-100 cm boyu olan bir leylandi 49,99 TL iken aynı boylarda leylandi fidanını 14-15 TL civarında bulmakta mümkündür. Çit yapımında kullanılacak olan 15-30 cm boy aralığında leylandi fidanını tanesi 5 TL ye bulmak mümkündür.